આતમ મારો

આતમ મારો ભારતનો ને દેહ વિદેશી થાયે રે
હું જનમે ભારતવાસીને સંતાનો પરદેશી  રે
મન  મારું મુઝાય છે

કારકિર્દીના ઊંચા શિખર, મેં વટાવ્યા રાજી થઇ
ટેક્નોલોજી સરવાણીમાં ડૂબકી મારી પાવન થઇ
હોંશે રાચ્યું રાચ રચીલું સપનાથી પણ સુંદર ઘેર
લીલા ડોલર, લીલા કાર્ડે ચારે બાજુ લીલા લહેર
પણ મન મારું મુઝાય છે

ભૌતિક સુંદરતા ખરીદી, સંસ્કૃતિના રૂપિયાથી
સરવાળે બાદબાકી માંડી, હ્રુદિયાના હિસાબથી
ઘર છોડ્યું, ગામ છોડ્યું, છોડ્યા સગા સબંધી સૌ
છોડીને જે હતું પોતીકું, અપનાવ્યું પરદેશી સૌ
ને મન મારું મુઝાય છે

દુનિયાદારીના ગણિતમાં ના બેસે આ સરવાળો
મુજ જીવનના સમીકરણમાં ક્યાંક થયો છે ગોટાળો
સંસ્કૃતિ જે દિવ્ય કાળની, સંસ્કારો જે સિંચાયા
એના હું શું મોલ માંડું, પ્રેમ ઊર્મિ જે ખોવાયા
ને  મન મારું મુઝાય છે

મિનલ પંડ્યા

થઇ ગયા

અમેરિકા માં સર્વે 


શુભ દિવાળી કહેવાનું  છોડીને
હેપ્પી દિવાળી કહેતા થઇ ગયા

માટીના દીવડાઓ છોડી
કોળામાં દીવા કરતા થઇ ગયા

પરંપરા પ્રણામ ની  છોડીને
હાથ મેળવતા થઇ ગયા

સવારે દર્શન દેવના મુકીને
phone ના દર્શન કરતા થઇ ગયા

વર્ષગાંઠમાં દીવો પ્રગટાવતા
મીણબત્તી ઓલવતા થઇ ગયા

માન મર્યાદા લજ્જા છોડીને
વિજ્ઞાપન ખુદનું કરતા થઇ ગયા

ફરજ, લાગણીની ભાષા ભૂલીને
ફાયદો,નુકશાન ગણતા થઇ ગયા

ગુજરાતી બોલવાનું છોડીને
ગુજલીશ બોલતા થઇ ગયા

મિનલ

સંભવામિ યુગે યુગે

This poem was inspired at the time of the death of Nelson Mandella and his amazing life work in South Africa.


સંભવામિ યુગે યુગે

આવતા જાવતા રહે છે માનવી હજારો
પણ કોક વિરલા જાણે ઊતરે છે સ્વર્ગથી
કલ્યાણ કરવા માનવ જાતનું
ને હરવા પાપ જે થયા અસુરો થકી

કહો તમે કદી એમને રામ કે કહો તમે કૃષ્ણ
કહો તમે ગાંધી કે કહો નેલ્સોન મંડેલા
કોઈ ધારે છે હથિયાર, શસ્ત્ર
અને કોઈ અહિંસા અસ્ત્ર

નામ હોય કોઈ ને કામ હોય કોઈ
પણ અંતે કરે એ ધર્મની રક્ષા
અન્યાય અને અધર્મનો કરી વિનાશ
હોય પછી ભારત કે અફ્રિકા

અસુરોથી ભલે ઉભરાતી ધરતી
પણ દૈવીશક્તિ પણ છે અપાર
વેઠીને  જાતે દુખો અનેક
વરસાવે  કરુણા સદૈવ

શું હશે આ માયા ઈશ્વરની
કે પાકે છે આવા વિરલા
ફરી ફરીને જન્મ લઈને
જાણે સાર્થક કરવા ગીતાવચન

મિનલ પંડયા 

Home for the Holidays

This Thanksgiving, let me thank you

My culture, my heritage, my motherland

Thanks for shaping my life

With values and warmth,

With ideals and strength.

You are an integral part of my being

Can't see me without you.

Yet if I had not left your cozy lap

To venture into the glamorous world

If I had not witnessed the struggles of friends

On the problems that barely touch me

(Thanks to you)

If I had not experienced sleepless nights

Raising my children away from your osmosis

If I had not compared notes with others

And valued the warmth of a loving family

(which is not a norm - now I know)

I would have taken everything for granted

The support, the lifestyle, the faith

And I would have never thanked you

Thanks again, on this thanksgiving

You will be my home

as long as I live

no matter where I live.

meenal pandya

વૃક્ષ

વૃક્ષ

કડવું ખાતર આરોગે પણ આપે મીઠા ફળ
તડકો વેઠી માથાપર આપે શીતલ છાંય
થાકેલા પક્ષી ને આપે રાતભર વિશ્રામ
ઝીલી પાણી વરસાદનું રાખે સૌને કોરાકટ

ઉચ્છવાસ  લે અમારા સમેટી
ને પ્રસારે  પ્રાણ વાયુ અમૂલો
વીંઝે વાયુ, વેરે પમરાટ  પુષ્પોનો
હે વૃક્ષ તું તો છે ઈશ્વરનું એક સ્વરૂપ

સદાય આપતું કદીય ન માગતું
જાણે દાનેશ્વર કર્ણ
માનવ, પંખી, જીવ જંતુ
ઉપરે સૌ સદાય તારું ઋણ

વાવીએ તને, જાળવીએ તને
આપીએ મીઠું જળ
આ પૃથ્વીની રક્ષા કાજે
રાખીએ તને હમેશ લીલુછમ

મિનલ

Half and Half

Half and Half

Part of me is urging to return
Back home, where I may
Re-live those wonderful childhood years
Bask again in parental love
Touch those cultural roots
That go deeper than the soul...
Re-connect with long-lost friends
And re-count those sweet and sour
Memories of times gone by......

And yet part of me,
That finds comfort in distance
Being half-way around the globe, is
Afraid of crushing that nostalgic world
Afraid of loosing a precious past
Afraid of learning that
Past cannot be re-lived
Except in memories.


Meenal

સંસ્કાર

સંસ્કાર

શું છે આ ચીજ "સંસ્કાર"?
કયા સંસ્કાર, કેવા સંસ્કાર, કોના સંસ્કાર?
વ્યક્તિએ વ્યક્તિએ વ્યાખ્યા જુદી
સંજોગે સંજોગે માત્રા જુદી
કોનું માપ અને કોની સમજ?

કોણ સમજે એની પરિભાષા?
રેતીમાં અક્ષરો જેવી નિત નવીન
નિત  ભુસાતી આ સંસ્કારની વાણી
પેઢી દર પેઢી બદલાતી કહાણી

દેશ પરદેશ માં વંચાતી  જુદી
પરિવાર પરિવારમાં સમજાતી જુદી
ગ્રામ, જ્ઞાતિ ને સમાજની રેખામાં
હર પળ છૂટતી હર પળ બંધાતી

આજે જયારે સૌ બન્યા વિશ્વગ્રામ ના રહેવાસી
કોણ લખશે ને કોણ સમજશે
આ સંસ્કારની પરિભાષા?

મિનલ 

આજકાલ

આજકાલ


ભાવ ભૂલ્યા, ભાષા ભૂલ્યા,
ભૂલ્યા જીવન મુલ્યો

નફો નુકશાન ગણતા ગણતા
ભૂલ્યા સ્નેહ સબંધો

ભણતરમાં પણ ગણતર ઉતર્યું
કેટલું મળ્યું  ને કેટલું ખર્ચ્યું

કેળવણીમાં મળી ભેળવણી
લાગે લાઈનો tution  તણી

ફેસબુકમાં મિત્રો ભરપુર
પણ ઘરમાં શુન્યાકાર

ઘોંઘાટ  ભર્યું જીવન બાહર
ભર્યો અંતરમાં અંધકાર

આજકાલ આપણે ચાલો
કરીએ અંદર ઉજાસ

દીવો પ્રગટાવી  પ્રેમનો
બાંધી સ્નેહની ગાંઠ

પ્રસરાવી સુગંધ નિજ તણી
ઉજવીએ જીવન પર્વ 



મિનલ

પાંડવ-કૌરવ કેસ

હસ્તિનાપુર ના ન્યાયમંદિર માં
ચાલ્યો પાંડવ-કૌરવ કેસ
ભારતવર્ષ ની ગલી ગલી થી
ઉમટ્યા સૌ સજ્જન
ચુકાદો કરવાનો આવ્યો
ભીષ્મ પિતામહની પાસ

ન્યાય માંગે દુર્યોધન
ભરી સભા વચ
સત્ય વિવેકની પરિભાષામાં
પાંડવો સૌ સુસજ્જ
ક્રોધ-રોશની અગ્નિ પ્રજ્વાળી
કૌરવો પણ સજધજ

પૂછે દુર્યોધન ઘાંટો પાડીને
કહો પિતામહ ક્યાં છે ન્યાય
હું છું સાચો હકદાર
મારા પિતાનો નખશીખ જાયો
હસ્તિનાપુરનો રાજા થવાનો
 હક છે મારો પાક્કો સાચો

પાંડવો નો જન્મ રહસ્યમય
કુંતી ના ત્રણ માદ્રી ના બે
પિતા જેના જુદા જુદા
ધર્મ પુત્ર, વાયુ પુત્ર, ઇન્દ્ર પુત્ર
પણ નાં છે તેઓ પાંડુ પુત્ર
પછી ક્યાંથી થાય છે હક એમનો

કેમ પિતામહ છો તમે નિરુત્તર
શું છે તમારી આ રાજનીતિ
સમજાવો મને ધર્મ તમારો
બતાવો અધર્મ ક્યાં છે

અમે બોલીએ કદીક ગુસ્સાભર્યું
જયારે માનો તમે અમને નીચા
વર્તણુકમાં ભળે કયાંક અસભ્યતા
જયારે સરખાવો પાંડવો સંગ

અમે છીએ ગૌરવવંતા
જુઓ જરા જો અમ દ્રષ્ટિથી
પૂછો કર્ણને ઉદારતા મમ
જુઓ દ્રૌપદીની ધ્રુષ્ટતા
જયારે કહે અમને અંધ પુત્ર

કુરુક્ષેત્ર કદાચ હશે ધર્મક્ષેત્ર
હશે કદાચ અમ ભૂલો અનેક
પણ કરો ન્યાય કે નથી
ફક્ત અમે એકલા ગુનેગાર

થયો છે અન્યાય અમને  ઘણો
વડીલો તમે સૌ જ્યાં બન્યા
એકતરફી અને ના સમજ્યા
અમને કદી બચપણથી આજ થકી

માટે ઉભા સૌ ભાઈ ભાઈઓ
આજે કુરુક્ષેત્રમાં સામસામે
વિચારો, શું છે તમારો દોષ
અને હે પિતામહ
આપો  ન્યાય આજે ખરેખરો

મિનલ પંડ્યા

રાષ્ટ્રભક્ત અમેરિકામાં

રાષ્ટ્રભક્ત અમેરિકામાં

પુકારું હું જોરશોરથી
ભારત તો છે પુણ્યભૂમિ
સંસ્કાર છે અવ ગૌરવવંતા,
માનવી જ્યાં સૌ પ્રેમે હળતા

પારિવારિક પરંપરાથી
અમે સૌ આદર્શ બન્યા
આધ્યાત્મિક ઉન્નતીમાં
અમે તો સૌથી ચઢ્યા
લોહી અમારું આર્યાવતનું
ને દિલ અમારું દરીયાવર

યોગ અમે શીખવ્યા જગને
ગણિત, વિજ્ઞાન, ભાષા સૌ
શોધ્યા અમ ઋષિઓએ સર્વ
ધ્યાન ધારણા ને આયુર્વેદ
જગત ને અમારી દેન

પણ મમ સંતાનના ભવિષ્ય
માટે મારે રહેવું દરિયાપાર
જ્યાં મળે મોંઘા મુલા ડોલર
ને સફળ થવાની તક છે અનેક

ભલે લુપ્ત થાય એ ભવ્યતા
ને ભલે મારી ભાવી પેઢી
રંગાય વિદેશી રંગે, આજે પણ
હું જોરશોરથી પુકારું ઘર વચ્ચે
ભારત તો છે પુણ્ય ભૂમિ
અમે સૌ સંસ્કારે ઉજળા

મિનલ પંડ્યા